Kannabinoidy, CBD i homeostaza

Homeostaza to kluczowy proces działający w sposób ciągły w organizmach żywych. Uważa się, że funkcją inteligentnych form życia jest utrzymywanie homeostazy w celu utrzymania życia i prokreacji. Czym jest ten proces i jaki związek mają z kannabinoidy w tym z kannabidiol CBD z homeostazą? Odpowiadamy, zachęcając do krótkiej lektury.

Kannabidiol a homeostaza

Kannabidiol (CBD) to organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, występujący w konopiach siewnych (Cannabis Sativa L.). CBD wykazuje właściwości prozdrowotne i w przeciwieństwie do THC, czyli innego zbadanego związku chemicznego, który również występuje w konopiach, nie jest związkiem psychoaktywnym, nie ma działania odurzającego. Dotychczasowe badania wykazały, że CBD m.in. wpływa regulacyjnie na układ endokannabinoidowy organizmu, wykazuje także działanie antyoksydacyjne, przeciwpsychotyczne i neuroprotekcyjne. [1]

Kannabidiol jest też główny składnikiem takich produktów konopnych jak kapsułki konopne czy olejek cbd.

Homeostaza natomiast jest procesem pozwalającym na zachowanie równowagi wewnętrznych procesów biologicznych, fizjologicznych oraz funkcji behawioralnych czy adaptacyjnych. Jego zadaniem jest monitorowanie i stabilizacja parametrów naszego organizmu takich jak: temperatura, ciśnienie tętnicze, pH krwi, poziom cukru, żelaza, miedzi, wapnia, sodu, potasu, poziom tlenu i dwutlenku węgla we krwi, płyn mózgowo-rdzeniowy, układ neuroendokrynny, neuroprzekaźniki, aktywność genów oraz bilans energetyczny. [2]

Z jednej strony mamy więc związek chemiczny, który wykazuje potencjał regulacyjny istotnych układów i procesów organizmu, a z drugiej sam proces regulacyjny najważniejszych parametrów fizjologicznych. Związek między jednym a drugim wydaje się być oczywisty, ale jak to właściwie działa? W jaki sposób CBD wpływa na homeostazę?

Działanie CBD na homeostazę

Pomimo, że badania ciągle trwają, już udało się ustalić, że CBD występujący w konopiach wspomaga procesy homeostatyczne, regulując je. Działa również na receptory CB1 i CB2, które stanowią część układu endokannabinoidowego (ECS). Układ ten wpływa na nastrój, motywację, głód, sytość, kontrolę metabolizmu lipidów i węglowodanów, zarządzanie bólem, walkę ze stanami zapalnymi, odpowiedź immunologiczną, pamięć i balans emocjonalny.

Układ endokannabinoidowy składa się z trzech podstawowych komponentów:

1. Receptory CB1 i CB2
2. Endokannabinoidy takie jak anandamid i 2-AG produkowane w mózgu wiążące się się z jednym z dwóch wymienionych receptorów w miarę potrzeb (nie są produkowane na zapas)
3. Enzymy metaboliczne, które doprowadzają do rozpadu endokannabinoidów po ich użyciu (FAAH rozbija anandamid, a MAGL rozbija 2-AG)
   Wspomniane komponenty składają się na

A zatem jeśli CBD reguluje tak istotny dla balansu zdrowotnego organizmu układ jakim jest system endokannabinoidowy, a układ ten jest w dużej mierze odpowiedzialny za regulację niektórych istotnych procesów homeostatycznych, to wpływ CBD na homeostazę jest bezpośredni.

Warto wspomnieć, że szczególną rolę w utrzymaniu homeostazy odgrywa przysadka mózgowa. Jej czynność jest regulowana przez podwzgórze i wpływa na przepływ informacji z narządów i tkanek, czyli za równowagę wewnętrzną i zewnętrzną organizmu. Hormony przysadki natomiast modyfikują funkcjonowanie komórek narządów.

Co to jest homeostaza i dlaczego jest tak ważna?

Równie ważna w homeostazie jest oś podwzgórzowo – przysadkowo – nadnerczowa, która jest odpowiedzialna za adaptację organizmu do środowiska, reaguje na bodźce stresowe i ma znaczenie w utrzymaniu homeostazy wewnątrzustrojowej.

Na gospodarkę węglowodanową, białkową i tłuszczową, której poziom znacznie wzrasta w sytuacjach stresujących, ogromy wpływ mają glikokortykosteroidy. Dzięki nim powstaje glukoza, a jej część magazynowana jest w wątrobie.

W regulacji homeostazy ma swój udział również układ wegetatywny, czyli część układu nerwowego, odpowiedzialna za czynność narządów wewnętrznych i procesy przemiany w tkankach. Rola układu wegetatywnego ma wpływ na czynność serca i naczyń krwionośnych. Układ krążenia dostarcza odpowiednie składniki i odprowadza produkty przemiany materii. Nie bez znaczenia jest również fakt, że układ ten utrzymuje stałą temperaturę na poziomie ok. 37 stopni Celsjusza. Udział w tej regulacji mają ujemne pętle zwrotne.

Występują również dodatnie pętle zwrotne, ale te odpowiadają za utrzymanie kierunku bodźców, aktywują czynnik krzepnięcia krwi lub skurcze macicy podczas porodu.

Co jeszcze warto wiedzieć o homeostazie?

Związki chemiczne zawarte w pokarmach są dla ustroju materiałem budulcowym, z którego powstają elementy komórek i tkanek, oraz źródłem energii, niezbędnej do podtrzymywania procesów metabolicznych w komórkach. Rolę budulca odgrywają głównie białka, materiałem zaś energetycznym są węglowodany i tłuszcze. Oprócz tych związków organizm pobiera z otoczenia wodę, sole mineralne i witaminy. Składniki występujące w pokarmach są najpierw rozkładane w jelicie do prostych związków, a niektóre ulegają dalszemu rozpadowi w wątrobie, tak że w krwi obwodowej ostatecznie pojawia się glukoza jako produkt rozkładu węglowodanów, kwasy tłuszczowe jako produkt rozpadu tłuszczów i aminokwasy jako produkt rozpadu białek.

Węglowodany zawarte w pokarmach mogą być wykorzystane przez organizm dopiero po ich przekształceniu w glukozę. Jest ona jedynym źródłem energii dla komórek mózgowych, dlatego obniżenie jej poziomu we krwi zwane hipoglikemią, prowadzi do groźnych zaburzeń czynności mózgu.

W grupie związków tłuszczowych występujących w pokarmach znajdują się triglicerydy, fosfolipidy i cholesterol. Materiałem energetycznym są triglicerydy (jedna cząsteczka glicerolu i trzy kwasu tłuszczowego). Gromadzone są w komórkach tłuszczowych jako tłuszcz a z ich rozpadu pochodzą kwasy tłuszczowe, które przechodzą do krwi.

Białka natomiast zawarte w pokarmach ulegają w jelitach rozpadowi na pojedyncze aminokwasy, które wchłaniają się do krwi. W komórkach aminokwasy są wykorzystywane do syntezy białek strukturalnych, tworząc zrąb komórek i narządów.

Na wszystkie wspomniane procesy może mieć negatywny wpływ środowisko zewnętrzne, w którym żyje organizm. Mają na niego wpływ także dobre lub złe nawyki tj. zanieczyszczenia środowiska, nieprawidłowe odżywianie się, brak aktywności fizycznej czy nawet gęstość zaludnienia. Długotrwałe pozostawanie organizmu w niekorzystnym środowisku lub zaniedbanie dobrych nawyków prowadzi więc do zaburzeń homeostazy.

W efekcie wielu lat badań nad kannabinoidami powstały kolejne artykuły, będące świadectwem na to, jaki mogą mieć wpływ na prawidłowe funkcjonowanie homeostazy.

Choroby skóry a homeostaza

W roku 2009 w czasopiśmie ACS – Chemical Neuroscience opublikowano raport z ówczesnych badań dotyczący wpływu kannabinoidów na homeostazę skóry. Udowodniono, że pomaga zwalczyć choroby skórne tj. trądzik, łojotok, alergie skórne, zapalenia skóry, świąd, ból, łuszczyca oraz nowotwory skóry. Według tych badań stwierdzono, że kannabinoidy znalazły zastosowanie w leczeniu guza skóry, czerniaka, a to oznacza, że mogą być pomocne w tego typu schorzeniach.

Homeostaza a otyłość

Cannabis posiada właściwości regulujące apetyt, dzięki czemu bierze udział w regulacji masy ciała, zachować żywieniowych, a to ma olbrzymi wpływ na redukcję masy ciała i walkę z otyłością, ale także walkę z niedowagą, ponieważ kontroluje on przyjmowanie pokarmów dzięki przysadce i układowi limbicznemu. Mówi o tym artykuł Endocrine, Metabolic & Immune Disorders Drug Targets, który jest wynikiem badań na gryzoniach.

Choroba Parkinsona

W dalszym ciągu zagadką jest przyczyna choroby Parkinsona. Naukowcy odkryli, że komórki, które otaczają mózg, okryte są kannabinoidami. CBD hamuje uciążliwe drżenia rąk i znacznie zmniejsza dolegliwości bólowe. Kannabinoidy oddziaływują na ludzki mózg przez wiązanie się ze strukturami zwanymi receptorami CB1 (głównie obecnymi w neuronach i odpowiedzialnymi za efekty psychoaktywne niektórych kannabinoidów) i receptorami CB2 (głównie obecnymi w komórkach glejowych, odpowiedzialnymi między innymi za odpowiedź zapalną). Receptory te wraz z cząsteczkami endogennymi aktywującymi (endokannabinoidy) tworzą część systemu endokannabinoidowego. A ten z kolei jest systemem komunikacji międzykomórkowej. Każdy człowiek ma taki układ i sprawność jego działania jest kluczowa dla zdrowia i wellbeing.

Większość kannabinoidów posiada wielki potencjał neuroprotekcyjny. Dzięki wiązaniu się w neuronach z receptorem CB1 mogą one chronić je przed działaniem szkodliwych bodźców. Wykazują także zdolności przeciwzapalne za pośrednictwem glejowego receptora CB2.

Stres, stany lękowe, depresja, bezsenność

Udowodniono, że CBD pomaga zrelaksować się, uspokoić, zmniejsza napięcie, eliminuje złe i uporczywe myśli i łagodzi stany lękowe, uczucie bezradności i smutku. Więcej na ten temat znajdziesz w innym naszym artykule: Co na stres?

Choroby reumatyczne

Kannabinoidy wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz poprawę jakości snu, apetytu i nastroju w przypadku chorób układu kostno – stawowego i układu mięśniowego objawiające się silnym bólem, deformacją i ograniczeniem funkcjonalnym.

Nietolerancja glutenu (Celiakia)

Cannabis nie wyleczy tej nieuleczalnej choroby, ale może znacznie złagodzić jej objawy.

Nowotwory a kannabinoidy

Kannabinoidy testowane na modelach zwierzęcych wykazują aktywność przeciwnowotworową. Badania wykazały, że pochodne marihuany znacznie zmniejszyły wzrost guzów mózgu (glejaków) piersi, trzustki, skóry (czerniak), wątroby, gruczołu krokowego itp. Nowotwory prowadzą do chronicznego rozregulowania organizmu i trwałego zaburzenia homeostazy. Zła homeostaza oznacza, że organizm traci zdolność walki z rakiem. Wsparcie układu endokannabinoidowego np. olejkiem konopnym CBD może sprawić, że homeostaza zostanie przywrócona. Organizm łatwiej będzie sobie radził z problemem nowotworu.

Inne stany

Inne stany homeostatyczne, w których cannabis może pomóc obejmują: toczeń, fibromialgię i cukrzycę.

CBD jest zatem substancją z wielkim potencjałem. Badania są ciągle prowadzone. Coraz więcej wskazuje na to, że mamy do czynienia z prawdziwym przełomem. Póki co zdania są podzielone, ale warto na koniec wspomnieć, że konopie jako ziele lecznicze było uznawane już 2000 lat p.n.e. na terenach Indii i Chin.

Źródła:
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kannabidiol
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Homeostasis
3. https://purehemp.pl/homeostaza/